انتشار مجموعه کتاب‌های «هری پاتر» در ایالات متحده آن را به یک پدیده منحصر به فرد تبدیل کرد
انتشار مجموعه کتاب‌های «هری پاتر» در ایالات متحده آن را به یک پدیده منحصر به فرد تبدیل کرد

انتشار مجموعه کتاب‌های «هری پاتر» در ایالات متحده آن را به یک پدیده منحصر به فرد تبدیل کرد، تقریباً ۲۵ سال پیش، در ۱ سپتامبر ۱۹۹۸، انتشارات اسکولاستیک «هری پاتر و سنگ جادو»، اولین کتاب از مجموعه کتاب‌های «هری پاتر» به زبان انگلیسی را منتشر کرد. از همان زمان «هری پاتر» به پدیده‌ای فراگیر تبدیل شده است ولی از جایی که ما ایستاده‌ایم به سختی می‌توان تمام دستاوردهای این مجموعه را دید. اینطور به نظر می‌رسد که انتشارات، گروه‌های طرفداری، ادبیات کودکان و همه فرهنگ پاپی که امروزه می‌شناسیم، همیشه به همین شکل بوده. اما حقیقت این است که «هری پاتر» به تنهایی دنیا را تغییر داد.

جی کی رولینگ، نویسنده مجموعه، زمانی که برای اولین بار، وقتی در قطار گیر کرده بود، ایده‌ی داستان به سرش زد، تنها مادر مجردی  ناشناخته بود. مطبوعات کوچک مخصوص کودکان بریتانیا که در نهایت با اکراه به اثر او پرداختند، بدون شک نمی‌توانستند پیش‌بینی کنند که این داستان تاثیری قابل توجه در جهان کودکان و حتی ادبیات بزرگسالان خواهد گذاشت. درواقع اقتباس مجموعه‌ کتاب‌های «هری پاتر» به فیلم این فرنچایز را به یکی از بزرگترین قدرت‌ها در فرهنگ پاپ تبدیل کرد، روند کسب و کار انتشار کتاب برای کودکان را تغییر داد و یک نسل کامل را با این ایده آشنا کرد که امکان تعامل در هر زمینه‌ای با فرهنگ پاپ مورد علاقه‌شان وجود دارد: نوشتن از آن، ساخت موسیقی، خلق انواع آثار هنری در مورد آن و حتی ایجاد کسب و کار حول آن.

انتشار مجموعه کتاب‌های «هری پاتر» در ایالات متحده آن را به یک پدیده منحصر به فرد تبدیل کرد

۲۵ سال پیش که «هری پاتر» برای اولین بار در بریتانیا منتشر شد، با استقبال خوبی مواجه شد، برنده جایزه اسمارتیز شد و فروش قابل احترامی برای ناشر خود، بلومزبری داشت. اما زمانی شروع به تبدیل شدن به یک پدیده کرد که انتشارات اسکلاستیک (Scholastic) حق انتشار این اثر در ایالات متحده را به قیمت شگفت انگیز ۱۰۵۰۰۰ دلار خریداری کرد، تقریباً ۱۰ برابر بیشتر از میانگین فروش حقوق خارجی در آن زمان.

آرتور لوین، ویراستار اسکولاستیک که کتاب‌ها را برای انتشار معرفی کرد، تجربه‌ی خوبی نسبت به انتشار کتاب‌های بریتانیایی در ایالات متحده داشت، او قبلاً حقوق چاپ آثار موفقی مانند «دیوار سرخ» (Redwall) و «نیروی اهریمنی‌اش» (His Dark Materials) را در ایالات متحده به دست آورده بود. اما حتی او هم نمی‌توانست حدس بزند که «هری پاتر» به این اندازه بزرگ خواهد شد. او فقط می‌دانست که این کتاب را دوست دارد و می‌خواهد آن را در آمریکا منتشر کند. باربارا مارکوس، رئیس‌ اسکولاستیک در این باره گفته است «از او پرسیدم دوستش داری؟ و آرتور گفت بله. در نتیجه انجامش دادیم.» اما لوین در سال ۲۰۰۷ گفته بود: «اگر مجبور بودم حاضر بودم برای این کار فراتر از آن هم بروم.»

فروش کپی رایت با این رقم برای این مجموعه دو مزیت داشت: قلاب تبلیغاتی قدرتمند و یک بودجه عظیم.

قلاب تبلیغاتی از مطبوعات به دست آمد: روزنامه‌ها مقالاتی در مورد یک کتاب انگلیسی مخصوص کودکان منتشر کردند که به قیمت عظیمی خریداری شده بود. منتقدان می‌خواستند بدانند چه نوع کتابی می‌تواند چنین بودجه‌ای را توجیه کند و این برانگیختن کنجکاوی، تبلیغات بزرگی برای مجموعه بود.

بودجه از طریق خود اسکولاستیک تامین شد. زمانی که ناشری کتابی را خریداری می‌کند، بودجه‌ای به آن کتاب اختصاص می‌دهد. ساختار این بودجه‌بندی به گونه‌ای است که بالا رفتن رقم در هر مرحله به معنای بالا بردن رقم در مرحله‌ی بعدی انتشار است، به این معنی که اگر قرار است ۱۰۵۰۰۰ دلار فقط برای تهیه کتاب سرمایه‌گذاری شود، رقم بالاتری هم برای بازاریابی، تبلیغات و تولید در نظر گرفته می‌شود، به طوری که شانس معقولی برای بازگرداندن سرمایه‌ اولیه وجود داشته باشد.

بنابراین اسکولاستیک روی جلد سخت با طرحی دوست‌داشتنی برای «هری پاتر و سنگ جادو» هزینه کرد و در نهایت به جلدی به‌یادماندنی رسید، حتی اگر عرف انتشارات آن زمان معتقد بود که کتاب‌های کودکان فقط با جلد شومیز کسب درآمد می‌کنند. این انتشارات همچنین ترتیبی داد که کتاب «هری پاتر» روی میزهای جلویی کتابفروشی‌ها نمایش داده شود و تبلیغاتش در روزنامه‌ها و مجلات پربازدید انجام شود. به طور خلاصه، منابع بسیار بیشتری نسبت به آنچه که معمولاً در اختیار اولین آثار نویسندگان ناشناس قرار می‌گیرد، به کتاب اختصاص داد و این تصمیم به خوبی نتیجه داد.